OM: genoeg bewijslast
De rechtbank in Assen oordeelde dinsdagochtend dat er voldoende bewijs is om H. vast te houden tot zijn zaak inhoudelijk wordt behandeld. Dat is op zijn vroegst eind maart 2020. Eén van de bewijzen is het dna-materiaal van H., dat is aangetroffen op een tiewrap bij een asbestdumping. Door dat bewijs zit H. vast, maar is Nieboer op vrije voeten. Ook voert het OM opgenomen gesprekken op. Daarin hebben Jan Nieboer en Jan H. het volgens de officier van justitie over de inhoud van de dreigbrieven, maar ook over hoe die moeten worden verstuurd.

Ontmoetingen in McDonald’s
Nieboer bevestigt dat hij H. regelmatig sprak. Ze ontmoetten elkaar ‘s ochtends vroeg in de McDonald’s om actieplannen te bespreken. ‘Een ding staat natuurlijk vast. Wij hebben daar geen dreigbrieven voorbereid, teksten bedacht of gecorrigeerd.’
‘Hij heeft mij op de hoogte gehouden van dingen die zijn gebeurd’, zegt Nieboer. ‘Maar ik wist feitelijk niets van de inhoud van dreigbrieven. Als ik dat wist, dan had ik gezegd: jongens, dat moet je niet doen.’
Het was voor het eerst in lange tijd dat Nieboer zijn mede-actievoerder zag. ‘Ik had de indruk dat hij toch sterk overkwam. Dat idee had ik ook toen ik zijn verhaal hoorde in de rechtbank. Maar ik begreep ook wel dat hij uiterst teleurgesteld was toen hij hoorde dat het verzoek tot vrijlating werd afgewezen.’

Geschreven door Tristan Braakman en Stef Bandstra (RTV Noord)

‘Niets bekend’
Nieboer is slecht te spreken over de manier waarop het OM optreedt en communiceert. ‘In de krant lees ik dat ik daadwerkelijk vervolgd word, maar mijn advocaat en ik weten van niks. Er is mij helemaal niets bekend over het verdere verloop van de zaak.’De inwoner van Tweede Exloërmond is sinds 1 augustus weer op vrije voeten. Vanaf 19 juni zat de woordvoerder van Platform Storm in voorlopige hechtenis. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij het versturen van dreigbrieven aan bedrijven die werkzaamheden zouden uitvoeren aan windpark Drentse Monden Oostermoer. Nieboer ontkent de beschuldigingen.

Wat Nieboer betreft komt er zo snel mogelijk duidelijkheid. ‘Ik verwacht dat de zaak wordt geseponeerd. Maar als het wel tot een zitting komt is het ook prima, dan zal blijken hoe het zit en kan ik me richten op het krijgen van een schadevergoeding. Ik ben heel benieuwd wat er bij de zitting tegen Jan H. te berde wordt gebracht.’

‘Onderzoek loopt nog’
Woordvoerder Melanie Kompier van het OM Noord-Nederland zegt dat het Openbaar Ministerie Nieboer hoe dan ook voor de rechter wil brengen. Dat Nieboer en zijn advocaat daarvan nog niet in kennis zijn gesteld is volgens haar niet gek. ‘Want het onderzoek loopt nog. Pas als dat klaar is en het dossier compleet is gaat het naar alle partijen en komt er een dagvaarding.’

Intussen voert Nieboer nog een andere strijd met het OM: hij wil twee stropdassen terug die door zijn vrouw naar het cellencomplex in Groningen zijn gebracht toen hij daar vastzat. ‘Ik heb ze niet teruggekregen nadat ik later in Lelystad in de cel zat. Het is voor mij een principekwestie.’

Jan Nieboer is het gezicht van het verzet tegen windmolens op de grens van Drenthe en Groningen.
Hij zat zes weken vast op verdenking van bedreiging. De tijd van gevangenschap heeft hem gesterkt:
‘Die windturbines komen er niet.’

TROUW artikel door Joop Bouma
Er kwam een pakjesbezorger van DHL het kantoor van Nieboer (voor belasting, administratie en advies) in het Drentse Nieuw-Buinen binnenlopen. Nieboer zat achter zijn computer te werken. Of hij meneer Nieboer was, vroeg de bezorger, die een grote doos droeg. Of hij even wilde tekenen voor ontvangst. Op het moment dat Nieboer zijn handtekening zette, stormden een stuk of acht politiemensen in kogelwerende vesten zijn kantoor binnen. De doos was leeg.

Voordat Nieboer goed en wel besefte wat hem overkwam, zat hij geboeid op de achterbank van een Audi A9 die ‘met 180 per uur’ richting Groningen reed, naar het politiebureau. “Alsof ik zes moorden had gepleegd.”

Zes weken later, op 31 juli, kwam hij vrij. Het Openbaar Ministerie had hem nog zestig extra dagen vast willen houden, maar de rechter oordeelde anders. Nu zit Jan Nieboer weer achter zijn pc in zijn kantoortje in Nieuw-Buinen. Hij is nog steeds verdachte van betrokkenheid bij het sturen van dreigbrieven aan ondernemers die aan de omstreden bouw van windmolens in Drenthe willen meewerken.
Strak in het pak, stropdas om, kaarsrechte scheiding. Altijd onberispelijk. Jan Nieboer (61) is de stem van het Veenkoloniale verzet tegen windmolens, woordvoerder van actiegroep Platform Storm. Zelfs tijdens detentie droeg hij zijn kostuum. Als hij werd verhoord, ging Jan Nieboer in zijn nette pak, dasje voor, wit overhemd. Zijn mede-gevangenen noemden hem ‘de burgemeester’ en ‘de professor’. Een gedetineerde sprak hem op de gang eens aan in de veronderstelling dat hij met de bajesdirecteur te maken had.

Zwaar voor het thuisfront
Die zes weken in de gevangenis waren zo slecht nog niet. Het eten was prima, hij kon veel sporten en de bejegening door het gevangenispersoneel was ‘uiterst correct’, in de woorden van Jan Nieboer. Hij kon ook weer eens een boek lezen, zelfs wel drie. Hij deed mee aan partijtjes voetbal. Leuke tijd gehad dus? “Nou, nee. Je mist je vrouw en kinderen. Ze konden door de bureaucratie bij het gevangeniswezen pas na 3,5 week voor het eerst op bezoek komen. Het was voor het thuisfront wel heel zwaar.”
Die 19de juni, de dag van de aanhouding, was er gelijktijdig een inval bij hem thuis in het lintdorp Tweede Exloërmond, middenin het windmolengebied. De kinderen, 20 en 21, waren thuis. “Vooral mijn dochter heeft het er emotioneel erg moeilijk mee gehad. Ze zijn zich lam geschrokken. Het hele proces is traumatiserend. Ik heb er zelf geen enkele last van. Het is alsof ik naar een hele vreemde film keek.”
Gisteren zag hij voor het eerst de beelden van de bewakingscamera van zijn kantoorgebouw. Op 19 juni reed er een DHL-busje voor. Dat was dus de pakjesbezorger. Nieboer zag de man na het afleveren van de lege doos terugkeren bij de bestelauto en iets zeggen. Op dat moment vlogen de achterdeuren open en stormden de agenten het pand binnen.
Waarom die overmacht? Die vraag houdt hem wel bezig. “Als ze gewoon langs waren gekomen en aan mij hadden gevraagd, meneer Nieboer, we willen even met u praten, dan had ik mijn computertje uitgezet en was ik meegegaan. Daar was echt geen arrestatieteam voor nodig geweest.” Zijn advocaat, Evert van der Meer: “Het is opvallend dat deze zaak zo grootschalig is opgepakt.”

Het Openbaar Ministerie verwijst voor uitleg over de aanhouding naar de politie. Woordvoerder Kalina Pruntel van regiokorps Noord-Nederland wil geen mededelingen doen over de aanhouding en over de opsporingstactieken. “De aanhouding is zorgvuldig gedaan. Niet door een arrestatieteam, maar door acht agenten.”
Vanuit zijn huis in de veenkolonie kan Jan Nieboer de eerste windturbine zien, die onlangs voor een test overeind is gezet. Een zuil van 145 meter, de wieken reiken tot bijna 210 meter. De molen is opgesteld in de weken dat hij vast zat. Hij zag ’m voor het eerst toen hij op de avond van zijn vrijlating met vrouw en kinderen naar huis reed. Ze hadden onderweg in Emmen nog even wat bij de McDonald’s gegeten.

De bouw van de eerste windmolen van het Windpark De Drentse Monden en Oostermoer, in de Drentse Veenkoloniën. Jan Nieboer kijkt uit op deze molen.
“We waren Exloo voorbij, mijn vrouw zei: ‘Jan, kijk maar niet.’” Hij keek wel. “Daar stond ’ie, dat wanstaltige ding. Ik kreeg er een knoop van in mijn buik. Ik dacht, dit is wat ons straks in 45-voud te wachten staat. Het hele Veenkoloniale gebied, dat nu nog gekenmerkt wordt door rust, ruimte en openheid, wordt straks in één klap geruïneerd. Maar ik ga er nog steeds vanuit dat wij deze oneerlijke en ongelijke strijd gaan winnen. De wal gaat het schip keren.”
Wie denkt dat Jan Nieboer na zes weken opsluiting is geknakt, kent Jan Nieboer niet. De detentie heeft hem strijdbaarder gemaakt. “Ik heb zo veel steunbetuigingen gehad: bloemen, kaartjes, appjes, mails. Iedereen was verbijsterd en vol ongeloof over mijn aanhouding.” Nieboer geloofde het eerst zelf ook niet. Maar dat zeggen verdachten altijd. “Ik heb wel vaak tegen mijn vrouw gezegd: hou er maar rekening mee dat ik een keer word aangehouden, omdat ze mij zullen zien als de spin in het web. Justitie hoopt via mij verbindingen te kunnen leggen naar de plegers van verkeerde acties.”
Ze hebben geen spat aan bewijs, zegt hij. Ze hebben hem kennelijk als verdachte aangemerkt omdat ze in de dreigbrieven zinnen tegenkwamen die Nieboer in het openbaar in de media had geuit. “Tja, dat mensen mijn oneliners overnemen, daar kan ik niets aan doen.”

Opsporingsmethoden
Alles is bij de inval meegenomen, zijn computers, zijn agenda. De recherche gaat niks vinden, voorspelt hij. Niettemin hoopt hij toch op een dagvaarding om voor de rechtbank te verschijnen. “Ik wil dat een rechter mij vrijspreekt, zodat mijn naam wordt gezuiverd.”
Hij hoorde dat de politie een peilbaken onder zijn Mercedes had geplakt om zijn bewegingen te kunnen volgen. Ook de auto van medeverdachte Jan H. uit Meeden, die nog steeds vast zit, had zo’n apparaatje. Nieboer: “Ze hebben mij afgeluisterd op kantoor, de telefoon is getapt. Het zou best kunnen dat dat nog steeds gebeurt. Ik heb de opgenomen gesprekken gehoord.” Zijn advocaat: “Er zijn in dit onderzoek, dat nog steeds loopt, opsporingsmethoden gebruikt die een vergaande inbreuk maken op de privacy. Dat geeft te denken.”

Het onderzoeksteam heeft ook ontmoetingen van Nieboer met Jan H. in de McDonald’s in Stadskanaal afgeluisterd, zo bleek. “Jan en ik zaten ’s morgens vroeg heel vaak samen bij de McDonald’s, om dingen te bespreken in alle rust, ik doe ook zaken voor Jan. We spraken natuurlijk ook over de windmolenacties, we zijn allebei actief in het verzet. Ik heb mij altijd onbespied gewaand. Op alles is beslag gelegd, op onze bankrekeningen en onroerend goed, op rekeningen van mensen van wie ik bewindvoerder ben. Het Openbaar Ministerie ruïneert in één klap je leven en dat is kennelijk ook de inzet. Ze willen je compleet ontregelen.”
In zijn publieke uitingen als woordvoerder van Platform Storm heeft Nieboer geweld altijd afgekeurd, maar tegelijk toonde hij in één adem begrip voor mensen die het recht in eigen hand namen. Dat is gasgeven en remmen tegelijk, oordeelde burgemeester Jan Seton op RTV Drenthe. Zijn gemeente Borger-Odoorn krijgt een groot deel van de beoogde windmolens op het grondgebied.

Nog steeds veroordeelt Nieboer geweld en bedreiging, maar begrip is er ook nog. Nieboer: “Die bedreigingen zijn rampzalig en criminele acties leiden nooit tot iets. Maar: het is een uitlaatklep voor de frustratie van mensen.” Hij denkt dat er grote kans is op nieuwe gewelddadige acties. “Dit gaat niet goed komen. Tijdens mijn detentie zijn er nieuwe bedreigingen verstuurd. Kennelijk is men niet zo onder de indruk. De mensen laten zich hun leven, hun bezit, hun welvaart en hun gezondheid niet afnemen. Sommige tegenstanders zullen misschien daadwerkelijk hun eigen weg kiezen. Maar die gaan mij niet bellen. Als ze dat wel deden, zou ik zeggen: niet doen. Er zijn nog juridische mogelijkheden, ik heb nog wel vertrouwen in de Europese rechtspraak.”

Hij vertelt dat hij tot tweemaal toe op straat door onbekenden is aangesproken, die hem zeiden dat ze het recht in eigen hand zullen nemen. “Twee mannen op een braderie in Musselkanaal zeiden dat ze een handgranaat hadden gekocht. Later sprak een man mij aan op het straatmakersfestival in Tweede Exloërmond, hij zei dat hij semtex in de schuur had liggen. Je denkt dan, dat is grootspraak. Ik hoop het. Maar dit waren keurige mensen, die oprecht kwaad waren.”
Nieboer gaat niet stoppen met zijn campagne tegen de windmolens in de Veenkoloniën. “Ik laat me niet murw of monddood maken, want dan hebben ze precies bereikt wat ze willen: het verzet in de kiem smoren. Ik voel te veel verantwoordelijkheid naar de Veenkoloniale burgers om dit te laten liggen.”
De windboeren gaan intussen een gesprek over de bedreigingen en de vrijlating van Nieboer uit de weg. Op een verzoek van Trouw kwam aanvankelijk een positieve reactie, twee van de initiatiefnemers wilden praten, maar de toezegging werd alsnog ingetrokken. “De animo is tot het nulpunt gedaald”, aldus hun woordvoerder Elzo Springer. De boeren ergeren zich er aan dat Nieboer alle ruimte krijgt in de media ‘zonder enige kritische bevraging’, terwijl zij ‘een verhaal hebben waarin 99 procent van de Veenkoloniën zich kan vinden’, schrijft Springer in een email.
“Het is duidelijk dat de boeren wat te verbergen hebben”, reageert Nieboer. “Zij hebben vanaf dag één de hele goegemeente in het Veenkoloniale gebied misleid. Ze hebben de mensen op het verkeerde been gezet door de suggestie te wekken dat de bevolking invloed zouden hebben op het windplan. Niets bleek minder waar. Ik zit de boeren aan hun portemonnee en dat vinden ze heel erg vervelend. Ze worden gedreven door een blinde zucht naar geld. Ik denk dat ze erg teleurgesteld zijn dat meneer Nieboer achter de gevangenismuren vandaan is.”

2019-03-27 Rubriek Meningen, Dagblad van het Noorden.
Alle partijen die betrokken zijn bij de plaatsing van windmolens in de Veenkoloniën houden elkaar in een ijzeren greep.

De ondernemers hebben miljoenen geïnvesteerd en kunnen eigenlijk niet terug. De omwonenden die fel tegen de windmolens zijn geven hun verzet ook niet op. De overheden die verantwoordelijk zijn te houden voor deze situatie kunnen ook nauwelijks terug, en mogen zeker niet zwichten voor bedreigingen en chantage.

Dat ondernemer Ben Timmermans vanwege de dreigementen aan hem en zijn naasten uit de onderneming rond het windpark De Drentse Monden en Oostermoer is gestapt, is een volgende trieste stap in een politiek-bestuurlijk drama. Hoe onaanvaardbaar de bedreigingen ook zijn, het is begrijpelijk dat hij tot deze stap is gekomen. Andere bedrijven zijn bezig particuliere beveiligers in te schakelen. Hiermee is een uiterst ongezonde sfeer ontstaan.

De overheden die de plannen hebben doorgedrukt terwijl van begin af aan duidelijk was dat er flink verzet was onder omwonenden, mogen zich dit aantrekken. In een land als Denemarken is het voor windmolenbouwers verplicht om aan te tonen dat er draagvlak is voor bouwplannen, voor er een vergunning komt. In Groningen en Drenthe is er bij nader inzien veel te snel besloten dat de windmolenparken er moeten komen. Ondernemers hebben op basis van plannen van een doorgaans betrouwbare overheid in goed vertrouwen miljoeneninvesteringen gedaan.

Dat de Crisis- en Herstelwet door het Rijk is gebruikt om een deel van de bouwplannen er zonder de gebruikelijke inspraakprocedures doorheen te jassen, is terugkijkend een belangrijke fout geweest. De wet was bedoeld om Nederland uit een economische crisis te halen. Dat is hier niet het geval geweest en dat lijkt nu als een boemerang terug te komen.

De patstelling levert nu al miljoenen euro’s schade op. Bij een ondernemer zoals Timmermans. Bij omwonenden die de waarde van hun woningen zien dalen. Bij de verschillende overheden, denk alleen al aan alle energie die justitie er nu in moet steken. Ook dat mag de overheid zich aantrekken.
Door: Arend van Wijngaarden.
Fotomontage: Banner-Windmolens door Janneke van der Heide

De gemeente Aa en Hunze wil dat voor- en tegenstanders van windmolenplannen weer met elkaar om tafel gaan. Daarvoor wordt een ‘omgevingsadviesraad’ (OAR) ingesteld, maar die leidt nog niet tot veel eensgezindheid.

Noodkreet aan bankbaas Knot
Tegenwind Veenkoloniën wil dat Nederlandsche Bank ingrijpt

NIEUW-BUINEN Actiegroep Tegenwind Veenkoloniën vraagt De Nederlandsche Bank in te grijpen bij de financiering van windparken door bijvoorbeeld de Rabobank.

Dat staat in een brief die Tegenwind Veenkoloniën heeft gestuurd aan Klaas Knot, president van de Nederlandsche Bank (DNB).

Tegenwind Veenkoloniën stelt dat de belangen van woningbezitters fors worden geschaad als banken in hun omgeving leningen verstrekken aan projectontwikkelaars van grote windparken.
Volgens de actiegroep leidt de komst van 163 windturbines met een tiphoogte van 135 tot en met 210 meter in Groningen en Drenthe tot waardedaling en zelfs onverkoopbaarheid van woningen en bedrijfsgebouwen.
Het verstrekken van forse kredieten aan ontwikkelaars van windparken staat op gespannen voet met de belangen van mensen die bij dezelfde bank een hypotheek voor hun woning hebben afgesloten, aldus de actiegroep. ,,Dat heeft gevolgen, want ten faveure van enkele tientallen windboeren worden duizenden hypotheken van particuliere en zakelijke rekeninghouders onder water gezet.’’
Tegenwind Veenkoloniën wijst De Nederlandsche Bank op haar toezichthoudende taak. Volgens de actiegroep is vastgelegd dat banken geen relaties mogen aanknopen met in dit geval de projectontwikkelaars, die het vertrouwen van de consument in de financiële instelling kunnen schaden.
Sterker nog, DNB moet voorkomen dat een bank wordt misbruikt voor verkeerde doeleinden, waardoor haar integriteit in gevaar komt, aldus de actiegroep. Ze doet een dringend beroep op Klaas Knot vanwege de enorme negatieve sociaal-economische en maatschappelijke impact van deze plannen voor het gebied.

Tegenwind Veenkoloniën richt zich op DNB, omdat eerdere contacten met de Rabobank niet hebben geleid tot het gewenste resultaat. ,,Er zijn gesprekken en briefwisselingen geweest, maar daar zijn we geen steek mee opgeschoten’’, zegt Jan Nieboer van Tegenwind Veenkoloniën. ,,Dat dwingt ons tot het nemen van andere stappen.’’

Uit brieven van de Rabobank die in augustus en oktober 2018 aan Tegenwind Veenkoloniën zijn verstuurd, blijkt dat de bank grote waarde hecht aan verduurzaming. Ze is vast overtuigd daaraan ‘haar maatschappelijke bijdrage te leveren’.
,,Hoe we het wenden of keren: de transitie naar een duurzame energievoorziening is geen keuze, maar een harde noodzaak voor een leefbare toekomst voor onze kinderen en kleinkinderen. Dat is de reden dat Rabobank in principe bereid is als medefinancier van windturbineparken op te treden.’’

Een woordvoerder van De Nederlandsche Bank laat weten de brief gisteren nog niet te hebben ontvangen.

Dagblad van het Noorden 9-02-2019 Johan de Veer